Gargur etmeden o balık yenecek!

GÖKHAN KARAKAŞ- Akdeniz’in en bereketli balıklarından sardalyenin azalmasına neden olan Kızıldeniz göçmeni istilacı pijamalı (çizgili) gargur balığının çok artışı uzmanları korkutuyor. Doğu Akdeniz’de barbun, mercan, karides ve sardalye üzere tiplerin hayat alanlarında süratle çoğalan istilacı çizgili gargurun başka balıkların üreme alanlarını da istila ettiğini belirleyen uzmanlar, gayret etmenin tek sisteminin avlanarak satılması olduğunu belirtiyor.

Süveyş Kanalını geçerek kıyılarımızda ömür alanı bulan ve lokal balıkları tehdit eden istilacı çeşitleri takip eden Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimler Enstitüsü, TÜBİTAK’ın dayanağıyla kapsamlı balıkçılık araştırmaları yürütüyor. İklim değişikliğinin balık cinsleri üzerindeki tesirlerinin araştıran bilim insanları, Anamur’dan Suriye sonuna kadar olan deniz alanında yaptıkları araştırmalarda pijamalı gargurun ürkütücü istilasını gördü. İstilacı çeşitlerin çoğalması ve mahallî çeşitlere baskısı hakkında Doğu Akdeniz’in laboratuvar niteliğinde olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ali Cemal Gücü liderliğindeki bilim seferine enstitüden çok sayıda bilim insanları katıldı. Araştırma teknesiyle gerçekleşen MED40 projesinin birinci sonuçlarını Milliyet ile paylaşan Prof. Dr. Gücü, pijamalı gargurun bilinenden daha süratli ürediğine dikkat çekti.

4 uzman araştırıyor

Prof. Dr. Gücü, “Pijamalı gargur, Mayıs ayındaki tespitlerimize nazaran 40 km daha batıya yayılıp Anamur Burnuna kadar ulaşmış. Yani her yeri sarmış. Akdeniz’de balıkçılığın merkezi olan Mersin ve İskenderun kıyılarında balıkçılar bu balık yüzünden boş dönüyor. Gördük ki üreme devrinde göç ediyor. Hamsi ve sardalye üzere balıkların besinini tüketiyor. Bu yüzden sardalye azalıyor. İki bilim insanımız, istilacı pijamalı gargurun dağılımını hidro-akustik formülle izlerken iklim tesiriyle nasıl başarılı olduğunu arıştırıyor. Bir bilim insanı üreme stratejini belirlemeye çalışırken başka uzmanımız besinlerini ve yerli çeşitlerle olan rekabetini araştırıyor. TÜBİTAK takviyeli projede 4 bilim insanı pijamalı garguru çözmeye çalışıyor” dedi.

‘Tantunisi bile yapılır’

Lidaki (çipuranın küçüğü) uzunluğunda olan bu balığın çok lezzetli ve Türk damak tadına uygun olduğunu belirten Prof. Dr. Ali Cemal Gücü, balığın yayılımının dengelenmesi için tek usulün avcılık yoluyla denetim altına alınması olduğunu belirtti. Gücü, “Pulları biraz güç ayıklanıyor fakat çok lezzetli. Tantunisini bile yaptık. Ticari bedelinin olmaması sağlam balığın çoğalmasına neden oluyor. Akdeniz’de barbun, mercan, karides, sardalye artsın ve ucuza satılsın istiyorsak pijamalı gargur Türk mutfağına girmeli. Popülasyonun denetim altına alınmasının tek yolu balıkçılık” diye konuştu.

Kilometrekarede 40 ton yoğunluk

Tropik denizlerde yaşamalarına karşın Süveyş Kanalı’ndan Akdeniz’e giren canlı cinsleri, ömür alanı buldukları ülkemiz kıyılarında mahallî iktisat için değerli balık tiplerini tehdit ediyor. Barbun, Mercan, Sardalye balıkları azalıyor. Pijamalı gargur ise kilometrekarede 40 tona varan yoğunluklarda görülüyor. Prof. Dr. Gücü, “Bu canlıları durdurmak için artık çok geç. 50 yıl sonra diğer çeşitler denizlerimize hükmedecek. Yabancı-istilacı çeşitler balıkçılık yoluyla denetim altına alınabilir. Güçlü balıkçılık filomuzun yanlışsız vakitte yanlışsız yere yönlendirilmesi çok önemli” dedi.